Maliki’nin gidişi Ankara-Bağdat ilişkilerini düzeltir mi?

Mayıs 2006’dan beri Irak BaÅŸbakanlığı görevini yürüten Nuri El Maliki’nin görevinden ayrılması, uzun zamandır çok gerilimli bir seyir izleyen Ankara-BaÄŸdat iliÅŸkilerinde de yeniden yakınlaÅŸma yaÅŸanması ihtimalini ortaya çıkardı.

Celal Talabani’nin yerine Irak CumhurbaÅŸkanlığına seçilen Fuad Masum, Meclis BaÅŸkan Yardımcısı Haydar El Abadi’yi hükümeti kurmakla görevlendirmiÅŸ, Maliki de bunun üzerine kendisine darbe giriÅŸiminde bulunulduÄŸu iddiası ile kendisine baÄŸlı silahlı güçlerle BaÄŸdat’ta gövde gösterisi yapmıştı.

Ancak Maliki, Irak’taki Åžii siyasetçilerin kendisine olan desteklerini çekmesi ve ABD, Ä°ran gibi uluslararası güçlerin de Maliki’nin gitmesi gerektiÄŸine yönelik açıklamalarının ardından, geri adım atarak görevi bıraktığını açıkladı. Maliki, baÅŸbakanlıktan çekildiÄŸini ve baÅŸbakanlık iddiasından vazgeçtiÄŸini Irak televizyonlarından yapılan yayında duyurdu.

Peki birçok kesim tarafından Irak’ta uyguladığı ayrımcı politikalar nedeniyle IŞİD terörünün güçlenmesine yol açmakla suçlanan Maliki’nin gidiÅŸi, kaotik günlerden geçen OrtadoÄŸu’yu nasıl etkileyecek?

Uzmanlar, yeni baÅŸbakan El Abadi’nin ülkedeki Sünni-Åžii gerilimini düÅŸürecek uzlaÅŸmacı politikalar geliÅŸtirmesi halinde IŞİD’in güç kaybedeceÄŸini belirtirken, Maliki döneminde kopma noktasına gelen Ankara-BaÄŸdat iliÅŸkilerinin de yeniden iyileÅŸme yoluna gireceÄŸini belirtiyor.

‘Türkiye için olumlu bir geliÅŸme'

Deutsche Welle Türkçe’ye konuÅŸan Kültür Üniversitesi ÖÄŸretim Üyesi Prof. Dr. Mensur Akgün, Maliki’nin bugüne kadar Türkiye’nin Irak’taki Sünni-Åžii gerilimine iliÅŸkin uyarılarını dikkate almadığını hatırlatıyor. Maliki’nin görevi bırakmasının Türkiye açısından olumlu bir geliÅŸme olduÄŸunu dile getiren Akgün, “Ancak bundan sonra yaÅŸanacak geliÅŸmeler, yani Maliki sonrası yönetimin atacağı adımlar çok önemli” diyor.

IŞİD gibi katliamcı ve çaÄŸdışı bir örgütün Irak’ta kök salmasını engelleyecek politikalar hayata geçirilmedikçe Maliki’nin gidiÅŸinin çok önemli olmayacağını vurgulayan Akgün, “ABD ve müttefikleri Maliki’nin gitmesini istedi. Zaten Obama’nın sınırlı operasyonlar sırasındaki açıklamaları da bunu teyit ediyor. Bundan sonra yeni kurulacak hükümetin parçalanmış siyasi yapıyı yeniden toparlaması gerekiyor” diye konuÅŸuyor.

IŞİD’e uygulanacak askeri tedbirlerin yanı sıra birleÅŸtirici ve kapsayıcı politikaların da önemine deÄŸinen Akgün, “Maliki konusunda ABD ve Ä°ran’ın aynı pozisyonda olması önemli. Åžimdi Irak’ın düze çıkabilmesi için bir umut oluÅŸtu. Sorunun askerî deÄŸil siyasi ve diplomatik bir sorun olduÄŸunu görmek gerekiyor. KuÅŸkusuz Türkiye de Kuzey Irak’taki Kürt yönetimi de Maliki’nin gidiÅŸine olumlu yaklaşıyor. Bu durum, tarafların iliÅŸkilerinde de bir yumuÅŸama yaratacaktır” deÄŸerlendirmesine bulunuyor.

‘Ankara-BaÄŸdat iliÅŸkileri geliÅŸecek'

Kadir Has Üniversitesi Uluslararası Ä°liÅŸkiler Bölümü ÖÄŸretim Üyesi Prof. Dr. Soli Özel de, Maliki'nin baÅŸbakanlığı bırakması sonrasında Ankara-BaÄŸdat iliÅŸkilerinin yeniden rayına oturacağını belirtiyor. Maliki’nin politikalarının iki ülke arasında ciddi bir gerilim yarattığını hatırlatan Özel, “Bundan sonra hem siyasi hem de ticari iliÅŸkilerde yeni açılımlar beklenebilir” diyor.

Maliki’nin gidiÅŸinde Ä°ran’ın rolüne de iÅŸaret eden Özel, “Irak’ın problemleri Ä°ran’sız çözülemez. Maliki’nin gitmesi tüm taraflar için psikolojik bir bariyerin yıkılması oldu. EÄŸer beklendiÄŸi gibi yeni baÅŸbakan Sünnilere açılım yapabilirse IŞİD’in etrafındaki çember de daralacaktır. Belki tam olarak bitmeyecek ama önemli bir mevzi kaybetmiÅŸ olacaktır” diye konuÅŸuyor.

‘ABD ile Türkiye’yi yakınlaÅŸtıracak'

Maliki’nin görevi bırakmasının Irak’taki kaos nedeniyle enerji yolları tehlikeye giren ABD için olumlu bir sonuç olduÄŸunu ifade eden ÖzyeÄŸin Üniversitesi ÖÄŸretim Üyesi Prof. Dr. Mesut Caşın, “Maliki sonrası Irak’ta olumlu bir havanın oluÅŸması Türkiye’nin de çıkarına. Türkiye, Irak ve Suriye sorunu nedeniyle 1 milyonun üzerinde mülteciye ev sahipliÄŸi yapıyor. Bunu unutmamak lazım” diyor.

Yeni Irak merkezi hükümetinin Kürt petrolünün Türkiye üzerinden dünyaya açılmasına izin vereceÄŸini öne süren Caşın, “Böylelikle Kuzey Irak, Türkiye ve ABD arasında yeni bir iÅŸbirliÄŸi zemini doÄŸacaktır. Hem CumhurbaÅŸkanlığı seçimi ardından hem de Maliki’nin gidiÅŸinden sonra ABD- Türkiye iliÅŸkilerinin de yumuÅŸama evresine girmesini bekliyorum” diye konuÅŸuyor.